La hán quả ( 罗汉果 )

- Tên và nguồn gốc -

+ Tên thuốc: La hán quả (Xuất xứ: Lĩnh Nam thái dược lục). + Tên khác: Lạp hãn quả (拉汗果), Giả khổ qua (假苦瓜). + Tên Trung văn: 罗汉果 LUOHANGUO + Tên Anh văn: Grosvener Siraitia, Fruit of Grosvenor Momordica,Grosvenor Momordica + Tên La tinh: Siraitia grosuenorii (Swingle)C. Jeffrey ex Lu et Z. Y. Zhang [Monordica grosuenorii Swingle] + Nguồn gốc: Là quả của La hán quả thực vật họ Quả bầu (Bottle gourd).

- Thu hoạch -

Giữa tháng 9 ~ 10 thu hái lúc quả chín, để trên mặt đất, khiến nó chín sau, khỏan 8 ~ 10 ngày vỏ quả từ xanh chuyển sang vàng, dùng lửa sấy khô, qua 5 ~ 6 ngày, thành quả khô gõ có tiếng, sau đó tẩy xạch lông, gói giấy, đóng thùng.

- Phân bố -

Phần nhiều là nuôi trồng, Quảng Tây nuôi trồng lượng rất lớn.

- Dược liệu -

Quả khô, hình tròn đến hình tròn dài, đường kính 5 ~ 8 cm bề ngòai màu nâu vàng sẫm đến sắc nâu sẫm, khá bóng láng, còn sót lại chút ít lông nhung, số ít có sọc dọc màu khá sẫm. Chóp phình to, giữa có vết gốc trụ hoa hình tròn, phấn đáy hơi hẹp, có vết cuống quả. Chất giòn dễ vỡ, sau khi vỡ mặt trong có sắc trắng vàng, dạng xốp nhẹ. Bỏ đi vỏ quả bên trong có thể thấy rõ 10 sợi vân dọc sống lưng. Hạt bẹt, hình tròn chử nhật hoặc tựa hình tròn, sắc nâu, rìa hơi dày, giữa hơi lõm, trong có 2 lá mầm, vị ngọt. Dùng thứ hình tròn, quả lớn, cứng chắc, lắc không kêu, màu nâu vàng là tốt.

- Bào chế -

Quả sấy khô, để sẳn dùng.

- Tính vị -

- Lĩnh Nam thái dược lục: Vị ngọt. - Quảng Tây Trung dược chí: Vị ngọt, tính mát, không độc.

- Qui kinh -

- Quảng Tây Trung dược chí: Vào 2 kinh Phế, Tỳ.

- Công dụng và chủ trị -

Thanh Phế nhuận trường. Trị ho gà, đàm hỏa ho, huyết táo đại tiện bí. - Lĩnh Nam thái dược lục: Trị đàm hỏa ho, nấu canh với thịt nạt lợn uống vậy. - Quảng Tây Trung dược chí: Ngừng ho thanh nhiệt, lương huyết nhuận trường. Trị ho huyết táo Vị nhiệt đại tiện bí v.v….

- Cách dùng và liều dùng -

Uống trong: Sắc uống, 3 ~ 5 chỉ.

- Kiêng kỵ -

Người Tỳ Vị hư hàn kỵ dùng.

- Thành phần hoá học -

Hàm chứa nhiều glucose v.v…(Trùng dươc đại từ điển)

- Bài thuốc cổ kim tham khảo -

+ Phương 1:  Trị ho gà: La hán quả 1 trái, bánh quả hồng 5 chỉ. Sắc nước uống. (Phúc Kiến) (Còn bổ sung và cập nhật tiếp) Biên dịch Lương Y Trần Hòang Bảo – www.baoanduong.vn