Tử tô nghạnh (紫苏梗)

- Tên và nguồn gốc -

- Tên thuốc: Tử tô nghạnh (Xuất xứ: Bản thảo mông thuyên) - Tên khác: Tử tô hành (紫苏茎), Tô ngạnh (苏梗), Tử tô can (紫苏杆). - Tên Trung văn: 紫苏梗 ZISUGENG  -Tên Anh Văn: Perilla Stem - Tên La tinh: Perilla frutescens (L.) Britt. Var. arguta (Benth.) Hand.-Mazz. P.furtescens (L.)Britt .var .purpurascens (Hayata )H. W. Li - Nguồn gốc: Là thân của Trứu tử tô, Tiêm tử tô v.v… thực vật họ hình môi (Labiatae). Dược liệu Tử tô ngạnh

- Thu hái -

Cuối thu, cắt lấy bộ phận trên mặt đất, bỏ đi cành nhỏ, lá và quả, phơi khô.

- Bào chế -

Bỏ tạp chất, dùng nước sau khi ngâm qua, cắt lát phơi khô

- Tính vị -

- Trung dược học: Vị cay, ngọt, tính ấm. - Cương mục: Cay, ấm, không độc. - Dược phẩm hóa nghĩa: Vị ngọt, hơi cay, tính hơi ấm.

- Qui kinh -

- Trung dược học: Vào kinh Phế, Tỳ, Vị. - Dược phẩm hóa nghĩa: Vào 3 kinh Tỳ, Vị, Phế.

- Công dụng và chủ trị -

Lý khí, thư uất, ngừng đau, an thai. Trị khí uất, thực trệ, hung cách muộn, quản phúc đau nhức, thai khí không hòa. - Bản thảo đồ kinh: Tuyên thông phong độc. - Bản thảo mông thuyên: Hạ các khí, hơi ấm, người thể hơi hư nên dùng. - Bản thảo thông huyền: Năng hành khí an thai. - Bản thảo Sùng nguyên: Chủ khoan trung hành khí, tiêu ẩm thực, hóa đàm dãi. Trị ế cách phản vị, ngừng đau tâm phúc. - Đắc phối bản thảo: Sơ Can, lợi Phế, lý khí, hòa huyết, giải uất, ngừng đau, cầm ho, an thai.

- Cách dùng và liều dùng -

Uống trong, sắc thang, 1,5 ~ 3 chỉ.

- Bài thuốc cổ kim tham khảo -

+ Phương 1:Trị thủy thũng: Tử tô ngạnh 8 chỉ, Đại tóan căn 3 chỉ, Lão khương bì 5 chỉ, Đông qua bì 5 chỉ. Sắc nước uống. (Hồ Nam dược vật chí) (Còn bổ sung và cập nhật tiếp) Biên sọan và dịch thuật - Lương Y Trần Hòang Bảo- www.baoanduong.vn